De Ardennen Laat de beesten los

De laatste keiharde veldslag in beestig koude Ardennen De laatste jaren kwam er veel aandacht voor de Tweede Wereldoorlog, vooral ook in strips. Tanks en hun bemanningen spreken tot de verbeelding en waren al een paar keer het thema. Onder andere in De Ster van Koersk van Silvester, waarin een vrouwelijke Russische ingenieur en tankbestuurder centraal staan. Velen hebben intussen historische werken over de Slag om de Ardennen gelezen zoals van Anthony Beevor. Die wetenschappelijke werken zijn natuurlijk niet te kloppen wat de diepgang en het detail in feitenmateriaal en verhaal betreft maar... de echte stripliefhebber wil soms meer. De strip Tanks 2: De Ardennen - Laat de Beesten Los van uitgeverij Daedalus op scenario van Dobbs en getekend door Fabrizio Florentino heeft zijn waarde. Het betreft een ware onderdompeling in de harde actie. Je voelt de winterkoude die de soldaten en officieren van beide kampen tussen 16 december 1944 en 16 januari 1945 zo berucht parten heeft gespeeld van de pagina’s wasemen. Deze slag werd het onderwerp van een van de eerste films die over de Tweede Wereldoorlog werd gemaakt en die in antiquariaat nog te vinden is: het mooie Battleground Ardennes. Daarin vallen de vriendelijke karaktertekeningen op. Deze strip valt van zijn kant op door een soort schokeffect waarmee je in de brutale oorlogsrealiteit belandt. Gelukkig neemt het aantal bloedende slachtoffers na een paar pagina’s af… De makers hebben dus de belevingswaarde de klemtoon gegeven, maar zij bieden ook een aantal interessante feiten. De Battle of the Bulge, zoals de Amerikanen zeggen, was een soort wanhopige laatste gok van de Führer, een opzet waarmee vooraanstaande generaals het meteen niet eens waren. De door Gerd von Rundstedt gevreesde mislukking is er helaas voor de Duitsers gekomen. Het grootste deel van dit verhaal laat je meeleven met de gevreesde Duitse Panzer-divisies. Dat is vrij verfrissend, want gedurende decennia gold voor allerlei media: de overwinnaar schrijft de geschiedenis, de Amerikanen en Britten dus. De makers van deze strip nemen je enkele dagen mee met de bemanning van een verdwaalde tank en dat werkt. Je leert de personages kennen en hun onderlinge verhoudingen evenals de onnoemelijke uitdagingen en problematische verrassingen waarmee deze mannen werden geconfronteerd. Terecht laten de makers uitkomen dat niet alle Duitse soldaten geheel onmenselijk waren. Een van de officieren heeft, zoals dit aan het front in werkelijkheid gebeurde, een kat (voor anderen een hond) als persoonlijke compagnon. Strijders worstelen met ethische vragen, bijvoorbeeld hoe ze gevangenen zullen behandelen. Je bent getuige hoe de twijfel aan de onoverwinnelijkheid van dit sterke leger einde 1944 afbrokkelt. Het blijft een raadsel hoe Adolf Hitler de mensen tot op het allerlaatst wist op te zwepen. Zijn propagandamachine onder Joseph Goebbels zit daar natuurlijk voor iets tussen. Zoals de populaire film The Battle of the Bulge uit 1965 met Robert Shaw laat zien, brachten de Duitsers als Amerikaanse soldaten verklede commando’s in het spel onder leiding van de fameuze kolonel Otto Skorzeny. Die mannen moesten info vergaren en verwarring stichten. Een ander waarachtig detail is hoe zelfs tanks met hun brede rupsbanden aan het slippen gingen op de hard bevroren wegen in de Ardeense dorpjes en bossen. Documentaires die recent beschikbaar kwamen, laten dit spektakel in originele beelden zien. Een ander ruig feit is dat vele Duitse soldaten opwekkende drugs namen, niet geheel verschillend van hun leider in Berlijn! Idem voor de moorden die op krijgsgevangenen zijn begaan. Een bezoek aan het Museum voor Krijgsgeschiedenis in Brussel kan je leren dat die misdaden aan beide zijden zijn voltrokken. Duitse SS'ers, maar ook Amerikanen hebben in de Ardennen een kleine honderd ontwapende soldaten afgemaakt. Dit vormde een flagrante overtreding van de Conventie van Genève die oorlogshandelingen pogend juridisch reguleert. Bij overtreding kunnen daders (na de oorlog) vervolgd worden. De lectuur van deze pittige strip geeft je zin het Bastogne War Museum (BWM) opnieuw te bezoeken. Of de verstripte vertelling over deze slag op Belgisch grondgebied door Philippe Jarbinet (in de delen Airborne 44 integraal 1 en 3 of de losse delen 1, 2, 5 en 6) ter hand te nemen. Deze auteur biedt heel wat meer op het vlak van plot en diepte en rijkdom in de personages, dat mag gezegd. Zo komt er in de korte maar straffe strip van Dobbs geen énkele vrouw voor, laat staan een romance. Het lijkt intussen geen slechte zaak dat zulk belangrijk stuk geschiedenis verschillende artistieke benaderingen krijgt. Dobbs en zijn kompel laten de rauwe actie weergaloos uitkomen in dit verhaal waarin je voor een uurtje deel bent van de beruchte Kampfgruppe Peiper onder strenge leiding van de bekwame, maar wrede kolonel van die naam. Wie daar meer wil over vernemen, kan terecht in het dossier, maar ook in het indrukwekkende museum Ardennes 44 in het dorp La Gleize waar deze tak van het offensief in een tankslag te pletter liep. De in deze strips beschreven episodes grijpen alleszins terug naar beenharde tijden! Ook al houd je van avontuur, ben je wel zo gelukkig dat je in tijden van vrede leeft als je het boek dichtslaat! Het boek eindigt met een uitstekend informatief dossier geschreven door experten waarin recente data werden verwerkt en waarin verwezen wordt naar bijkomende boeiende musea en media, waaronder de beroemde tv-serie Band of Brothers. Daarin komt in twee afleveringen deze ongelofelijke winterse oorlogsfase aan bod vanuit het standpunt van de Amerikaanse paracommando’s van het 101st Airborne Division. Al deze bronnen bewijzen overigens dat het slagveld een (bijna) exclusief mannelijke aangelegenheid was. Een uiterst intense fase voor de mensheid die lang doorwerkte in het collectieve bewustzijn. De man was daardoor overal voor lange tijd dé man. Een situatie die intussen grotendeels is bijgesteld met meer gezag voor de vrouw dan ooit tevoren in de geschiedenis. Deze strip laat even een andere werkelijkheid terugzien. bron ssz