Meer info
Tekenaars: EFA, Cesc, en Sole Roger
Scenario: Jean-David Morvan en Victor Matet
Uitgever: Standaard Uitgeverij
In april 1944 wordt Ginette Kolinka, toen slechts 19 jaar oud, gedeporteerd naar Auschwitz II-Birkenau. Pas vijftig jaar later, tijdens een interview met de Shoah Foundation van Steven Spielberg, doorbreekt ze haar stilte en deelt ze haar onderdrukte herinneringen. Deze openbaring leidde tot haar besluit om in oktober 2020, samen met Victor Matet en Jean-David Morvan, terug te keren naar Polen voor een laatste bezoek. Dit album vertelt over haar eerste en laatste reis naar wat zij noemt ‘het grootste kerkhof ter wereld’. Ginette deelt haar ervaringen op een manier die krachtig, hoopvol en humoristisch is.
Bespreking: Dit aangrijpende verhaal begint met een naïeve vraag van Ginette’s zoon over het nummer op haar arm, een blijvend teken van haar deportatie. Jaren later, na haar interview met Spielberg, realiseert Ginette zich dat haar verleden niet vergeten is. Haar hernieuwde herinneringen motiveren haar om actief haar ervaringen te delen, vooral met jongeren, om ervoor te zorgen dat de gruwelen van de Holocaust niet vergeten worden.
De auteurs van "Vaarwel Birkenau" benaderen dit delicate onderwerp met de nodige respect en tact. Ze streven ernaar de verhalen van overlevenden zoals Ginette te bewaren en door te geven aan toekomstige generaties. Het tekenwerk van EFA en Cesc vangt de essentie van Ginette’s verhalen met zowel finesse als empathie, zonder de lezers te overweldigen met gruwelijke beelden.
Dit album is niet alleen een eerbetoon aan Ginette’s leven en nalatenschap, maar ook een belangrijk educatief instrument dat de kracht van persoonlijke verhalen benadrukt om geschiedenis levend te houden. Een must-read die bijdraagt aan het voortdurende belang van herinnering en de kracht van verhalen vertellen.
Vaarwel Birkenau Reviews
Gemiddelde score 2 / 5
Pakkend verhaal dat vergeet helemaal vast te grijpen
Er zijn in deze wereld heel wat oorlogen aan de gang. Daardoor zou je haast vergeten dat het grootste wereldconflict uit de moderne geschiedenis alweer meer dan tachtig jaar geleden is, zeker nu het aantal ooggetuigen sneller slinkt. Het belang van getuigenissen is dus niet te onderschatten. Getuigen is onder meer ook wat Ginette Kolinka deed. Haar overleversverhaal is nu letterlijk opgetekend.
Ginette Kolinka is een overlevende van het uitroeiingskamp van Auschwitz-Birkenau. Het is ietwat minder gekend dan het hoofdkamp van Auschwitz wat verderop. Met zijn spoorweg die tot in het kamp liep en de sinistere leuze boven de toegangspoort, had het kamp van Birkenau aanvankelijk een kortere spoorroute. Het waren gedeporteerden zoals Kolinka die al dwangarbeidend deze spoorweg moesten uitbreiden. Dat Birkenau een nevenkamp was van het grotere uitroeiingskamp van Auschwitz wil overigens helemaal niet zeggen dat Birkenau in gruwel moest onderdoen voor het hoofdkamp, zoals overduidelijk uit Kolinka’s getuigenis blijkt. De rusteloosheid die Kolinka aan de kampen overhoudt, lijkt ze deels kwijt te kunnen in het onvermoeibaar getuigen in scholen doorheen heel Europa.
Die getuigenis zit nu dus ook in een strip vervat. Maar er is meer. Eigenlijk zit de uitdaging voor de auteurs in iets anders. Ze willen een flashbackgetuigenis geven van Kolinka’s Holocaustoverleving, maar evengoed willen ze benadrukken hoezeer Kolinka haar latere leven in het teken heeft gesteld van getuigen, van onderwijzen en (her)opvoeden, van het voorkomen van het heropleven van haat en onwetendheid.
Aan scenarist Jean-David Morvan en co-scenarist Victor Matet de uitdaging om deze overlevingsgeschiedenis uit de doeken te doen en tegelijk ook dat latere engagement te tonen, zonder dat het ene het andere verhalend overstemt. Daar slagen ze deels in. Op momenten waarin je meer flashback zou verwachten, doorkruist een herinnering uit een rondleiding het verhaal. En omgekeerd. Tijdens een getuigenis op een school wordt overgegaan naar een flashback, maar wanneer die volledig op tempo is en het verhaal zou kunnen dragen, wordt er terug geswitcht naar het heden. Meestal wordt dat evenwicht mooi bewaard, maar voor sommige scènes draagt geen van beide perspectieven voldoende het verhaal waardoor je voor beide benaderingen met vragen kan blijven zitten.
Grafisch werkt die overgang sowieso wel vlekkeloos. De Spaanse samenwerking tussen Efa (Monet, Django - Vonken en Vuur) en Cesc, met inkleuring van Roger Sole, resulteert in dromerige tekeningen. Maar vergis je niet, ze verhullen de hardheid van het thema niet. Om dat wat op te vangen, wordt er zelfs voor hele slimme oplossingen gezorgd. De schaduwcontouren van lotgenoten in de kampen zorgen ervoor dat de aandacht naar Kolinka gericht wordt en bovendien versterkt dit de boodschap van verontmenselijking, zonder visueel te direct te hoeven zijn. Een knappe grafische vondst die meteen ook psychologisch het verhaal een extra lading geeft. bron ssz
win een cadeaubon ter waarde van €5 Schrijf een review
